پخش مویرگی موادغذایی و نوشیدنی

در این مقاله به بررسی مختصری از کالاهای FMCG و به ویژه صنعت مواد غذایی و ویژگی فرآیندهای مدیریتی آن می پردازیم .

مواد غذایی از مهم ترین کالاها در دسته بندی محصولات با سرعت مصرف و درخواست بالا می باشد که خود شامل چند نوع دسته بندی مختلف است که در همه آن ها مدیریت سیستماتیک و اثربخش فرآیند ها نیازمند بهره گیری از فناوری اطلاعات و سیستم های نرم افزاری مبتنی برآن می باشد.

در دسته بندی کالا ها و محصولات ، عوامل مختلفی در نظر گرفته می شوند که یکی از این عوامل ، سرعت مصرف ، درخواست مجدد و فروش آن ها می باشد که به 2 دسته کلی تند گردش و کند گردش تقسیم می شوند.

کالاهای تند گردش (Fast Moving Consumer Goods ) که به صورت اختصار FMCG نامیده می شوند ، به معنای کالاهایی با سرعت گردش و فروش بالا هستند . این گروه کالایی شامل محصولاتی می باشد که دارای سرعت مصرف و فروش بالایی هستند و معمولا تاریخ مصرف محدود دارند . به همین دلیل از سرعت گردش ، خروج از شلف و مصرف بالایی برخوردار هستند . این کالا ها به صورت معمول قیمت پایینی دارند و حاشیه سود کمی هم از آنها به دست می آید .

بخش بزرگی از محصولات این دسته را موادغذایی تشکیل می دهد زیرا مواد غذایی خود شامل دسته بندی ها و طبقات مختلفی می باشد از جمله شیرینی و شکلات، نوشیدنی، لبنیات، حبوبات، کنسروجات، غذای آماده، پروتئینی، چای و ....

علاوه بر موادغذایی این دسته شامل محصولات صنعتی مصرفی مانند محصولات برگرفته از نفت، لوازم و کالاهای مصرفی، دارو ، لوازم و تجهیزات الکتریکی، کالاهای الکترونیکی و مبتنی بر تکنولوژی روز مانند موبایل و ... می باشد .

مهمترین عامل در تعیین تند مصرف بودن محصولات ، سرعت فروخته شدن آنها است.

در بازاریابی اصطلاحی به نام Shelf Life وجود دارد که شاید بتوان آن را به «عمر فروشگاهی محصول» ترجمه کرد . تفاوت «عمر فروشگاهی محصول» و «عمر محصول» و «عمر مصرف» کاملاً مشخص است .

کوتاه بودن عمر فروشگاهی محصول ، گردش سریع کالا در انبار، درگیری ذهنی کمتر مشتری با کالا در هنگام خرید ، شبکه های گسترده توزیع و تعداد دفعات بالای نیاز به خرید کالا ، از جمله ویژگی ها و تبعات تند مصرف بودن یک کالا محسوب می‌شوند .

از آنجایی که این دسته محصولات سرعت مصرف بالایی دارند ، سرعت گردش در انبار و تعداد دفعات خرید آنها بالاست ، در نتیجه شرکت ها و سازمان هایی که مسئولیت تولید و توزیع این محصولات را به عهده دارند با حجم بالایی از فعالیت جهت پوشش قفسه فروشگاه ها و توزیع به موقع آن ها به عهده دارند.

به دلیل گستردگی مراکز توزیع و عرضه این نوع محصولات ، شرکت ها و سازمان ها باید از نیروهای فروش زیادی جهت پوشش تمامی مناطق استفاده کنند . به صورت متوسط هر فروشگاه باید در هفته به صورت میانگین 2 بار ویزیت شود و وضعیت فروشگاه ها مورد بررسی قرار گیرد .

همانطور که اشاره شد مهم ترین کالا در این دسته بندی محصولات غذایی می باشند که خود بر اساس عوامل مختلفی به چند دسته تقسیم می شوند . عوامل دسته بندی شامل شرایط نگه داری و انبار داری ، تشابه صنعت تخصصی تامین کننده و ... آن ها دارد.

دسته بندی بر اساس شرایط نگه داری و تاریخ انقضا شامل کالاهای سردخانه ای و تاریخ مصرف کوتاه و کالاهایی که در دمای محیط نگهداری می شوند و تاریخ مصرف بالایی دارند، می باشد. از دیدگاه تشابه صنعت تخصصی تامین کننده نیز می توان کلیه دسته بندی های جزئی در جدول زیر به عنوان یکی از انواع این دسته ها در نظر گرفت.

هر یک از این عوامل دسته بندی ، شرایط متفاوتی برای مدیریت خود می طلبد. همان طور که اشاره شد از آنجایی که مواد غذایی جز صنایع با سرعت گردش بالا می باشند در نتیجه حجم فرآیندها و گردش شرکت های تولید کننده و توزیع کننده در این صنعت بالا است ، این شرکت ها باید در بازه های زمانی بسیار کوتاه تر از سایر شرکت های فعال در تولید کالاهای کند گردش ، به مدیریت و بررسی و تحلیل اطلاعات خود بپردازند. در نتیجه این صنعت به سرعت عمل بالای نیروی انسانی و سیستم های مدیریتی نیاز دارد .

مدیریت حجم بالای تراکنش های ریالی و کالایی در این سازمان ها به طور حتم به سیستم و نظم مداوم و منظمی نیاز دارد .

کلیه تراکنشات و فعالیت های این سازمان ها در 2 دسته بندی کلی فرآیندهای درون سازمانی و برون سازمانی قرار می گیرند . فرآیندهای درون سازمانی از مرحله تامین مواد اولیه و تامین کالای ساخته شده برای تولیدکننده و پخش کننده تا مراحل بعدی شامل مدیریت انبار و تراکنشات کالایی و ریالی در انبار، مدیریت اطلاعات مشتریان ، تحلیل رفتار خرید مشتریان ، تعریف سیاست های مربوط به هر مشتری ، تعریف سیاست های مختلف تخفیفات و جوایز، مدیریت فرآیند فروش ، برنامه ریزی فروش ، هدف گذاری و پورسانت ها ، مدیریت عملکرد توزیع و فرآیندهای آن ، مدیریت حسابداری فروش ، مدیریت اعتبارات و تراکنش های مالی مشتریان ، مدیریت مالی و خزانه و مدیریت منابع انسانی را شامل می شود و فرآیندهای برون سازمانی از فرآیند مدیریت کانال های توزیع از جمله شاهرگی ، مویرگی ، هیبریدی ، مدیریت و کنترل پرسنل ویزیت و توزیع ، مسیربندی نیروهای فروش وتوزیع ، دریافت گزارشات تحلیلی متفاوت ، تحقیقات بازار و ... را شامل می شود .

کلیه تراکنشات و فعالیت های این سازمان ها در 2 دسته بندی کلی فرآیندهای درون سازمانی و برون سازمانی قرار می گیرند . فرآیندهای درون سازمانی از مرحله تامین مواد اولیه و تامین کالای ساخته شده برای تولیدکننده و پخش کننده تا مراحل بعدی شامل مدیریت انبار و تراکنشات کالایی و ریالی در انبار، مدیریت اطلاعات مشتریان ، تحلیل رفتار خرید مشتریان ، تعریف سیاست های مربوط به هر مشتری ، تعریف سیاست های مختلف تخفیفات و جوایز، مدیریت فرآیند فروش ، برنامه ریزی فروش ، هدف گذاری و پورسانت ها ، مدیریت عملکرد توزیع و فرآیندهای آن ، مدیریت حسابداری فروش ، مدیریت اعتبارات و تراکنش های مالی مشتریان ، مدیریت مالی و خزانه و مدیریت منابع انسانی را شامل می شود و فرآیندهای برون سازمانی از فرآیند مدیریت کانال های توزیع از جمله شاهرگی ، مویرگی ، هیبریدی ، مدیریت و کنترل پرسنل ویزیت و توزیع ، مسیربندی نیروهای فروش وتوزیع ، دریافت گزارشات تحلیلی متفاوت ، تحقیقات بازار و ... را شامل می شود .

صنعت موادغذایی به دلیل داشتن سرعت بالای گردش عملیات و فعالیت هایش بیش از سایر صنایع حوزه محصولات با سرعت مصرف بالا، نیازمند مدیریت سیستماتیک فرآیندهایشان می باشد . سوء مدیریت در این صنعت اثرات جبران ناپذیری به همراه دارد که می توان به راحتی با صرف هزینه ای به نسبت کمتر ، در ابتدای کار از مشکلات آتی پیشگیری کرد .

در این میان نرم افزارها و فناوری اطلاعات به رشد سازمان ها و جلوگیری از بروز مشکلات ، کمک قابل توجهی می کنند.